Δημήτρης Αποστολάκης: Ο έρωτας είναι ο θάνατος του παλιού σου εαυτού
(απομαγνητοφώνηση/επιμέλεια: Κωνσταντίνος Σύρμος)
Χαΐνηδες-μειοψηφίες
Οι Χαΐνηδες, δεν είναι ένα συνονθύλευμα προσώπων, είναι μία
συνθήκη. Είναι η ειλικρίνεια των σχέσεων, στη φαινομενολογία, η ισότητα αμοιβών,
η διαλεκτική των αντιθέσεων κι η διαρκής
έρευνα. Επίσης, η μη συναλλαγή με οιαδήποτε εξουσία. Αυτή είναι η συνθήκη. Δεν
είναι εύκολο για την τέχνη, να υπενθυμίζει το φυσικό δρόμο σε μια κοινωνία, που
έχει χάσει τη ρότα της. Όμως, οι μειοψηφίες που έχουν κοινή αισθητική, άρα
κοινή ηθική, άρα κοινό πολιτικό όραμα, αυτές οι μειοψηφίες, είναι εξόχως
εμπνευσμένες. Και, διαχρονικά, αυτές οι μειοψηφίες χτίσανε γύρω μας ό,τι όμορφο
βλέπετε. Η πλειοψηφία ακολουθεί έναν κοινωνικό δρόμο, πολλές φορές ενάντια στο
φυσικό. Αλλά, από την άλλη, υπάρχει η ευκολία ότι οι ανοιχτότερες καρδιές, τα
καλύτερα μυαλά, οι πιο ανήσυχοι άνθρωποι, που δε βολευτήκανε στη συνήθεια και
την προκατάληψη, οσμίζονται, ψυχανεμίζονται ο ένας τον άλλο και βοηθιούνται. Η
τέχνη είναι ένα λουλούδι, που ανθεί εκεί που σμίγουν δυο διαφορετικά χώματα, ο
λαϊκός πολιτισμός και ο αστικός πολιτισμός. Στις μέρες μας παρατηρείται, να μην
υπάρχει αυτή η διάδραση. Στη σημερινή εποχή, έχει διαχωριστεί το λαϊκό από το
αστικό στοιχείο. Έχουμε δηλαδή, απουσία οραμάτων. Οπότε, το λαϊκό στοιχείο περιχαρακώθηκε
σε μία αυτάρεσκη φιέστα επίδειξης.
Λαός, είναι κάτι που έχει κοινωνική συμπάγεια, τώρα έχουμε
σπαράγματα λαού, κηλίδες. Δεν υπάρχει το συνδετικό αφήγημα. Δεν νομίζω ότι
υπάρχει άλλη κατάσταση αρμονίας, από το να ταιριάζουν οι σκέψεις σου με τα
λόγια σου και τα λόγια σου με τις πράξεις σου. Το αντίθετο απ’ αυτό, το θεωρώ,
ότι δεν είναι αυτο-συνεπές, άρα είναι ανόητο, άρα ανάξιο λόγου και
παρατηρήσεως. Στην ουσία, όπου βλέπετε ασυνέπεια, κατά την ταπεινή μου άποψη,
δεν υπάρχει αληθινή τέχνη. Φανταστείτε μετά που είπε όλα αυτά ο Χριστός, αντί
να ανέβει στον σταυρό, να άνοιγε τουριστικό μαγαζί στην Μύκονο, θα ήταν τα ίδια
τα λόγια του; Γενικά η εποχή μας βρίθει ασυνεπειών, δεν βρίσκετε καλλιτέχνες
εύκολα αυτή τη στιγμή, να δικαιώσουν με τη ζωή τους τα λόγια τους, τις πράξεις
τους. Εμείς, οι καλλιτέχνες, έχουμε την αποδοχή και σπάνια μερικοί από μας κάνουν,
αυτό που πρέπει να κάνει ένας καλλιτέχνης. Έχουμε το αυτοκίνητό μας, το εξοχικό
μας σπίτι, τα ένσημά μας για την σύνταξη, μια χαρά όλα. Κανείς δεν αυτοκτονεί.
Κανείς δεν πεθαίνει από ναρκωτικά. Κανείς δεν μπαινοβγαίνει στο τρελοκομείο. Κανείς
δεν έχει συγκρούσεις με όλες τις εξουσίες. Κανείς δεν παίρνει τον δρόμου του
Πολεμιστή, κανένας δεν παίρνει τον δρόμο του Ασκητή. Κανένας δεν παίρνει τον δρόμο
του Ιερωμένου. Αν δεν πας μόνος σου στο βουνό, στην κορφή, και σε πάει κάποιος
άλλος, τότε μπορεί και να σε κατεβάσει.
Εγώ, είμαι ένας τεχνίτης, όπως ένας μαραγκός, όπως ένας
σιδεράς. Δε θεωρώ ότι μου χρωστά κανείς τίποτα. Απλά μ’ αρέσει να παίζω κάνοντας
το μεράκι μου στη λεπτομέρεια, στον «πάγκο μου». Κι απ’ αυτή τη λεπτομέρεια
ίσως ψυχανεμιστώ μέχρι τα ακρότατα του σύμπαντος. Είναι σημαντικό να ξέρει
κανείς, ότι δεν είναι καλλιτέχνης αυτός που γίνεται για δυο ώρες καλλιτέχνης
στην παράσταση. Η ζωή του, η παράστασή του, αρχίζει από το καλημέρα, αρχίζει η
τέχνη του παρόντος. Η παράστασή του συνεχίζεται τις ώρες της μοναξιάς του,
διότι, όπως λέει και το Τάο: «να νιώθεις όταν είσαι μοναχός, ότι έχεις έναν
υψηλό καλεσμένο».
ματαίωση-ουτοπία
Ματαίωση σημαίνει θεμελιακό λάθος. Η ζωή μας είναι τρία
πράγματα, -αυτό το μαθαίνει κανείς στις πολεμικές τέχνες: θέση, μέτρο,
κατεύθυνση. Αν ματαιωθεί κάτι, σημαίνει, ότι κάτι απ’ αυτά τα τρία θεμελιακά
πράγματα, δεν έγινε σωστά. Ο έρωτας, μια λεπτή ερμηνεία του, από την απέραντη
σωρεία ερμηνειών, είναι ότι απριόρι, είναι ο θάνατος του παλιού σου εαυτού. Η
κατασκευή του καινούριου εαυτού αναδύεται, αλλά προκαλεί τεράστιες
ανακατατάξεις. Όπως μετά από ένα σεισμό, αναδύονται νέες στεριές, νέες λίμνες,
νέες θάλασσες, νέα βουνά. Οπότε, λοιπόν, ένας άνθρωπος, ο οποίος στη σημερινή
συνθήκη έχει κατακερματισμένο χρόνο και πολλές υποτέλειες: στη δουλειά του,
στους γονείς του, στους κοντινούς του κ.τ.λ, πως μπορεί να ερωτευτεί; Ο έρωτας
είναι κατάσταση ύπαρξης που σε συντροφεύει μια ζωή. Ξέρετε, και οι λέξεις που
χρησιμοποιούμε στη ζωή μας, είναι πολύ πρόσφατες, ο γλωσσικός μας δηλαδή
κώδικας, άρχισε να φτιάχνεται τώρα και 100-150 χιλιάδες χρόνια. Είναι πολύ
σύντομο χρονικό διάστημα, για να περιγράψουμε τόσο λεπτεπίλεπτες έννοιες και
την τόσο περίπλοκη υφή των πραγμάτων, με τόσο λίγες λέξεις. Ο έρωτας, είναι η
τέχνη του παρόντος, όπως και η ζωή. Αυτό είναι ο έρωτας, όπως κι ο πόλεμος.
Υπάρχει μια διαλεκτική μεταξύ των σχέσεων, δηλαδή, η ελευθερία ποτέ δεν
κατακτήθηκε από άτομα, ούτε κατακτιέται μία φορά η ελευθερία, είναι δρόμος που
κατακτιέται κάθε μέρα. Κάθε ουτοπία είναι ιερή, η ουτοπία είναι η μόνη
πραγματικότητα.
παιδιά-επίθεση
Νιώθω θυμό, δεν είμαι άγιος. Αλλά νομίζω πως το διαχειρίζομαι.
Πίσω από τον θυμό, πίσω από την επίθεση, κρύβεται ο φόβος και πίσω από τον φόβο
η μοναξιά και πίσω από την μοναξιά, η έλλειψη αγάπης. Συγχωρώ, σημαίνει συν-χωράω
μαζί με τον άλλον στον ίδιο τόπο. Συν-χωρέστε και συν-χορέψτε. Τα
θεμέλια της δυσλειτουργίας, της κατάθλιψης και του φόβου, εδράζονται στο νοσηρό
σύστημα της εκπαίδευσης. Η ιδρυματική εκπαίδευση είναι αποσπασματική και δεν
προσφέρει σχεδόν τίποτα αν δεν υπάρχει η παιδεία, που σημαίνει: η περιρρέουσα ατμόσφαιρα.
Παιδεία πρέπει να ‘ναι οι πλατείες, η γλώσσα, τα πρόσωπα, ο ποιητικός τρόπος
της κινησιολογίας. Δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ μα ποτέ, ας πούμε στο ζωικό
βασίλειο, να εγκλωβίζονται τα παιδιά σε τέσσερεις τοίχους, την ώρα που η
ζωτικότητά τους σ’ αυτές τις ηλικίες χτυπάει κόκκινο. Εγώ, αυτό που λέω στο
παιδί, όταν μου λέει πως σπουδάζει, είναι: υπάρχει ένας δάσκαλος/α να σε
εμπνέει; Να αγκαλιάζει ερωτικά το αντικείμενο που αγαπά, να σου μεταδίδει αυτόν
τον έρωτα; Εάν υπάρχει έστω και ένας, τότε τα πράγματα δεν πρέπει να
καταστραφούν ολοσχερώς. Έστω και ένας. Όταν λέμε: αποτυγχάνει ένα παιδί,
στην ουσία έχει αποτύχει σύμπασα η κοινωνία. Μια κοινότητα είναι υγιής, όταν
βρίσκει την κλίση, τη ροπή, την ιδιαίτερη προδιάθεση ενός νέου μέλους και τον
βοηθήσει να ακολουθήσει τον δρόμο της προσωπικής του αλήθειας. Τότε, πραγματικά
αυτός ο άνθρωπος έχει πιθανότητα να γίνει πάρα πολύ καλός, δηλαδή να παίζει, ν’
αγαπά τη ζωή του, να ερευνά παιχνιδιάρικα, να μην τον πτοούν οι δυσκολίες, να
μην κουράζεται, να μη νιώθει την ανάγκη να επιτεθεί, να νιώθει πραγματικά
χρήσιμος. Έτσι μετατίθεται ο πόλεμος, από τη βαρβαρότητα της ύλης στην ανώτερη
σύνθεση. Αν η κοινωνία, αντί να παράγει αντίτυπα, δημιουργούσε μοναδικότητες,
κανείς δεν θα ‘χε την ανάγκη να κρίνει, ούτε κανένας θα δεχόταν να κριθεί.
Ας ακούσουμε μια φορά και την επιστήμη, όταν λέω επιστήμη δεν
εννοώ τα τεχνολογικά αγαθά. Η επιστήμη είναι ο αντιδογματισμός, δεν υπάρχει
προτιμητέα φυλή από το χρώμα του δέρματός της, απ’ τη μορφολογία του κρανίου της,
δεν υπάρχει αρσενικός και θηλυκός, δεν υπάρχουν αυτά τα πράγματα. Υπάρχει μόνο
η ομορφιά του ποιητικού χορού που βλέπεις γύρω σου, αυτό λέει η επιστήμη. Δεν
υπάρχει γονίδιο προτιμητέο, πώς να το κάνουμε; Στην ουσία ο ρατσισμός, είναι
μια επίθεση εναντίον του εαυτού σου, διότι οι άλλοι είναι καθρέφτες μας. Θέλω
να πω, τι είναι ρατσισμός; Να λέω: Α, το κράτος μου είναι το καλύτερο. Α το
νησί μου είναι το καλύτερο μέσα στο κράτος. Α, το χωριό μου όμως είναι το
καλύτερο μέσα στο νησί. Η οικογένειά μας φυσικά το αγκωνάρι του χωριού μας και
φυσικά, ποιος είναι στην οικογένεια ο καλύτερος; Εγώ! Αυτός είναι ο
ρατσισμός. Οποιοδήποτε σύστημα απομονωμένο, δεν επεβίωσε.
έρωτας-φόβος-ελπίδα
Αν κολυμπάς με έρωτα στα νερά σου, θα σου φέρει το κύμα τους
ανθρώπους, που πραγματικά μπορείτε να κολυμπήσετε μαζί. Η κοινή λογική είναι
καταστροφική, είναι το αντίθετο στην απλή λογική. Λατρεύω την απλή λογική. Το
παρόν, είναι μία αστραπή αιωνιότητας, είναι η ζωή του ένθεου ανθρώπου, είναι η
κατάσταση της ολιστικής παρουσίας. Η ρωγμή του χρόνου, που αποκαλύπτεται η
κοιλάδα της μαγείας. Το παρόν, είναι η ιεροσύνη του πάντα. Έχει, όπως και η
ζωή, ξεκάθαρο ρυθμό και ξεκάθαρη οικονομία. Στην πολεμική τέχνη, όπως και σε
κάθε τέχνη, όπως η μουσική, έχουμε ρυθμό κι οικονομία μέσα στο παρόν. Δηλαδή,
μια σκέψη του πολεμιστή, να πάει στο παρελθόν ή στο μέλλον κι έχασε τη ζωή του.
Ένας γλύπτης θα σου πει, ότι δεν ξέρει
τι είναι σχέδιο και τι όνειρο, αυτό που φτιάχνει προκύπτει από το σκαρπέλο, από
τη σμίλη. Εγώ είμαι ο βράχος, ποια σμίλη με σκαλίζει και ποιος την κρατεί δεν ξέρω. Δικό μας είναι ό,τι
αγαπήσαμε, δε μας το παίρνει κανείς, αυτό είναι το πραγματικά δικό μας. Ό,τι
αγάπησες ποτέ δε θα ‘ρθει κλέφτης να στο πάρει. Πως θα άλλαζε η ζωή σου, αν σου
‘λεγε όλος ο πλανήτης με σιγουριά, ότι υπάρχει Θεός και, πως θα άλλαζε η ζωή
σου, αν σου ‘λεγε όλος ο πλανήτης με σιγουριά, ότι δεν υπάρχει Θεός; Η απάντηση
και στα δύο ερωτήματα, είναι ότι: ό,τι κάνω τώρα θα έκανα. Ο φόβος κι η ελπίδα
χορεύουν βαλς, ας χορέψουν μακριά από ‘μένα.
____________
Παραγωγή: provocateur.gr
Παρουσίαση: Χρύσα Λύκου
