Η Αντωνία Τρικαλιώτη, οι βλάβες κι ένα Ιπτάμενο Μακαρονοτέρας
(συζήτηση με τον Κωνσταντίνο Σύρμο)
Πως τοποθετείς ή κατηγοριοποιείς η ίδια τον εαυτό σου μέσα στον κόσμο; Τι
ωραία ερώτηση! Δεν έχω ξαναδεί να γίνεται παρόλο που είναι τόσο σημαντική και
δείχνει πολλά για τον συνεντευξιαζόμενο. Πιστεύω πως είναι ωφέλιμο για κάθε
άνθρωπο να τοποθετεί τον εαυτό του ψηλά μέσα στην κοινωνία που ζει, ειδικά οι
άνθρωποι που δεχόμαστε κοινωνικό αποκλεισμό. Έχω την τύχη να πιστεύω για τον
εαυτό μου, πως είμαι ψηλά στην τροφική αλυσίδα και σε αυτό συνέβαλε πολύ το
στενό μου περιβάλλον. Είμαι ψώνιο και χαίρομαι γι’ αυτό και μακάρι να ήμουν
ακόμα περισσότερο ψωνισμένη, ή ψωνισμένη σε όλους τους τομείς γιατί αυτό
πραγματικά βοηθάει. Υπάρχουν όμως στιγμές που συνειδητοποιώ πως στην ουσία,
είμαι ο τελευταίος τροχός της αμάξης. Κατά τ’ άλλα δεν μπορώ να κατηγοριοποιήσω
τον εαυτό μου, γιατί ανήκω κι εγώ σε πολλές διαφορετικές κατηγορίες, κι εσύ
ακόμα που με γνωρίζεις όσο με γνωρίζεις, με έχεις σε κάποιες κατηγορίες. Σίγουρα
Αντωνία όλοι τοποθετούμε σε κατηγορίες τους άλλους. Υπάρχουν και κάποια «κουτιά»
αθώα μέσα στο κεφάλι μας που τα χρησιμοποιούμε όχι για να διαχωρίσουμε αλλά για
να ταυτοποιήσουμε τους άλλους. Πες μου, για σένα τι σημαίνει αναπηρία; Έχω
διαβάσει τόσους ορισμούς για την αναπηρία που οποιαδήποτε απάντηση δεν θα ήταν
προσωπική. Προσπαθώντας να απομονώσω στη σκέψη μου το τι είναι αναπηρία και το
τι σημαίνει προσωπικά για μένα, θα ‘λεγα πως είναι μια καθημερινή πάλη να
αποδείξεις πως είσαι κάτοικος του ίδιου πλανήτη με τους υπόλοιπους. Να το
αποδείξεις στους άλλους, στις επίσημες αρχές, στον κύκλο σου αλλά και στον ίδιο
σου τον εαυτό. Μια πάλη για να ζήσεις ισότιμα, που φυσικά είναι κουραστικό να
τη δίνεις κάθε λεπτό της ζωής σου, οπότε πολλοί προτιμάμε - άλλος σε μεγαλύτερο
κι άλλος σε μικρότερο βαθμό - να ξεχνάμε
τι σημαίνει αναπηρία και να δεχόμαστε τις καταστάσεις όπως έχουν, γιατί πρέπει
να μένει και χρόνος για να ζεις. Νομίζω πως το μέγεθος του βαθμού που
αναφέρεις Αντωνία, είναι τελικά και αυτό που καθορίζει το πως ζει κάποιος αυτόν
τον «χρόνο που μένει». Είτε δηλαδή, ως ένα έρμαιο της κοινωνικής του μοίρας είτε
ως κάποιος που συχνά αντιστέκεται στον λήθαργο αυτόν. Τι πιστεύεις όμως για
τους τρίτους ότι σημαίνει η αναπηρία; Εδώ γελάμε. Από που να αρχίσω; Απ’
όσους δεν έχουν καμία σχέση με την αναπηρία; Από τους ιατροκεντρικούς
επαγγελματίες της αναπηρίας; Από τους γονείς αναπήρων ή από τους ίδιους τους
ανάπηρους; Για να μη μιλήσουμε και για τους συλλόγους των αναπήρων. Οι
θεωρήσεις όλων αυτών γενικώς ποικίλουν από κάτι εντελώς άγνωστο και τρομακτικό
ίσως - που είναι φυσιολογικά αυτά τα συναισθήματα όταν δεν συναναστρέφεσαι με
αναπήρους. Ως κάτι προβληματικό που πρέπει να διορθωθεί, για τους επαγγελματίες
ή τους γονείς. Ή ως μια πηγή αστείρευτης δυστυχίας ή αστείρευτης έμπνευσης και
δύναμης ψυχής, όπως λένε. Ο,τιδήποτε δηλαδή
άλλο εκτός από αυτό που είναι: μια ζώσα κατάσταση. Όλα αυτά για μένα βράζουν
στο ίδιο καζάνι· είναι τα
λεγόμενα στερεότυπα κι ο μόνος τρόπος να τα ξεφορτωθούμε κάπως είναι να
ενσωματωθούμε πραγματικά οι ανάπηροι στην κοινωνία. Προτιμάω να μην τα σκέφτομαι
καν. Να ενσωματωθούμε στην κοινωνία λοιπόν, αλλά βρισκόμαστε στο 2020 σε μία από τις χρονιές
που μικροί, στις δεκαετίες του ’80-’90, φανταζόμασταν πως θα
έχουν εφευρεθεί ιπτάμενα αυτοκίνητα, ο διακτινισμός και άλλα πολλά. Όμως
Αντωνία για έναν άνθρωπο με αναπηρία, είναι ακόμη αδύνατον να ζήσει ανεξάρτητος
και δυστυχώς έστω και λίγα σκαλιά μπορούν να τον κρατήσουν μακριά από τη
μόρφωση, τη διασκέδαση και όλα όσα θεωρούνται δεδομένα στην καθημερινότητα των
ανθρώπων. Τι φταίει γι’ αυτό και πως μπορεί να αλλάξει; Κατάλαβα έβλεπες κι
εσύ Blade Runner.
Κι εγώ αυτό πίστευα για το 2020, όταν ήμουν παιδί. Να, τώρα με ανάγκασες να
δώσω στοιχεία για την ηλικία μου. Έχει γίνει μικρή πρόοδος, τουλάχιστον στην
προσβασιμότητα. Όμως ναι, στην Ελλάδα για πολλούς είναι αδύνατο να ζήσουν
κάνοντας κάτι παραπάνω από το να κοιτάζουν το ταβάνι, λόγω όλων των ελλείψεων
σε παροχές, υπηρεσίες και ενδυνάμωση (πάσχουμε και σε αυτό). Τι φταίει; Πολλά
φταίνε. Φταίμε εμείς οι ίδιοι και ξεκινάω από μας, όχι επειδή έχουμε το
μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης, αλλά γιατί είναι πιο εύκολο να αλλάξουμε πρώτα τους
εαυτούς μας. Φταίμε εμείς που τοποθετούμε τους εαυτούς μας χαμηλά, εμείς που
δεν κοπιάσαμε για κάτι καλύτερο. Σε καμία κοινωνία τίποτα δεν χαρίστηκε σε
κανέναν, δεν ξέρω αν είδες το ντοκιμαντέρ “Crip Camp”. Οι ανάπηροι βέβαια έχουμε το μειονέκτημα να θεωρούμε τους
εαυτούς μας αποδέκτες προστασίας (με αυτά τα στερεότυπα γαλουχηθήκαμε, πόσω
μάλλον στην Ελληνική οικογενειοκρατική κοινωνία) οπότε περιμένουμε από τρίτους
να βελτιώσουν αυτές τις καταστάσεις. Ποτέ όμως κανένας τρίτος στην ιστορία της
ανθρωπότητας δεν το έχει κάνει αυτό για κοινωνικές ομάδες στις οποίες δεν
ανήκει. Οι τρίτοι μπορούν να στηρίξουν έναν αγώνα αλλά όχι να τον κάνουν. Γι’
αυτό βλέπουμε πως παγκοσμίως δεν είναι αυτονόητα τα δικαιώματα των αναπήρων,
παγκοσμίως υπάρχουν ελλείψεις. Είναι τόσο πολυδιάστατο το θέμα που δεν έχω τη
συνταγή για να αλλάξει. Κι όλα είναι αλυσιδωτά, αν βελτιωθεί ένας τομέας θα έχει
ως αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη εμπλοκή μας στην καθημερινότητα κι έτσι αυτόματα θα
βελτιωθούν κι άλλοι τομείς. Οπότε η οποιαδήποτε μικρή θετική εξέλιξη είναι για
μένα σημαντική. Θα πρόσθετα στα λεγόμενά σου, ότι αυτά τα προστατευτικά-δεσμευτικά
στοιχεία και η οικογενειοκρατία της κοινωνίας είναι έντονα στην Ελλάδα γενικώς,
είναι κοινά βαρίδια σε μη ανάπηρους και ανάπηρους. Ας πούμε ένας μη ανάπηρος
άνθρωπος, μπαίνει σε μία παρόμοια κατάσταση λόγω ανεργίας, όπως επίσης σε
πολλούς νέους γονείς που δεν προλαβαίνουν να φροντίσουν τα παιδιά τους, έρχεται
κάποιος τρίτος να συνδράμει. Να τους βολέψει ώστε να μην προβούν σε αλλαγές.
Πες μου τι είναι ο οργανισμός i-living και ποιους ρεαλιστικούς στόχους
μπορεί να επιτύχει; Ο Οργανισμός Ανεξάρτητης Διαβίωσης Ελλάδας i-living έχει νομική μορφή,
είναι μια αστική μη κερδοσκοπική εταιρία που βάσει καταστατικού διοικείται
αποκλειστικά από αναπήρους, με σκοπό τη διάδοση και θεσμοθέτηση της Ανεξάρτητης
Διαβίωσης. Για να το πετύχουμε αυτό στοχεύουμε στην ενημέρωση της ευρύτερης
κοινωνίας, στην ενημέρωση κι ενδυνάμωση των αναπήρων στην Ελλάδα, στη
διαβούλευση με το κράτος και στη συνεργασία με άλλους οργανισμούς σε Ευρώπη και
Ελλάδα. Αυτό το έργο διαφαίνεται κι από τις δράσεις μας. Αυτή είναι η επίσημη
απάντηση που ξέρω παπαγαλία, η ανεπίσημη είναι πως είμαστε μια παρέα λίγων
(μετρημένων στα δάχτυλα του ενός χεριού) πετριασμένων τετραπληγικών, που
είμαστε διατεθειμένοι σε αυτή τη φάση της ζωής μας να διαθέσουμε προσωπική
ενέργεια, χρόνο, χρήμα, φαιά ουσία, για να κάνουμε όλα τα παραπάνω μέχρι να
κουραστούμε ή να αποδημήσουμε και να πρέπει να αναλάβουν κάποιοι άλλοι.
Πρωταρχικός μας στόχος είναι η παροχή από το κράτος προσωπικών βοηθών και η
αποϊδρυματοποίηση, όχι ότι δεν υπάρχουν κι άλλα προβλήματα, υπάρχουν, απλά
εμείς είπαμε να ασχοληθούμε με αυτά. Και πιστεύω πως στο κομμάτι των προσωπικών
βοηθών κάτι άρχισε να κινείται. Πόσοι γνώριζαν τον όρο Ανεξάρτητη Διαβίωση λίγα
χρόνια πριν; Έχουμε συμβάλει σε αυτό, όσο κι αν το επίσημο αναπηρικό κίνημα
ανακοινώνει τώρα, πως προωθεί στην Ελλάδα την Ανεξάρτητη Διαβίωση από τη
δεκαετία του ’70. Πού είναι το αποτέλεσμα αυτής της προώθησης; Ο μόνος που την
προώθησε στο παρελθόν ήταν ο Νίκος Βουλγαρόπουλος, κι εσύ απ’ αυτόν δεν το
έμαθες; Δεν μπορώ να σου μιλήσω για επίτευξη ρεαλιστικών στόχων. Εκ πεποιθήσεως
ασχολούμαστε με τον οργανισμό εθελοντικά, στον ελεύθερο χρόνο που έχει ο
καθένας μας και χωρίς χρηματοδότηση, οπότε κανένας στον i-living δεν έχει υποχρέωση προς κανέναν να
επιτεύξει ο,τιδήποτε. Έχουμε την καλή διάθεση να συμβάλουμε όσο συμβάλουμε,
αυτό όμως μπορεί να σταματήσει κι αύριο το πρωί. Το επίσημο αναπηρικό κίνημα
νομίζω έχει αναλάβει να συγκεντρώσει και να δικαιώσει πάνω του όλα τα κοινωνικά
στερεότυπα, είναι ανήμπορο, ανίκανο και ακολουθεί τα ψίχουλα που του πετάνε οι
εκάστοτε κυβερνώντες. Εσύ, σε αντίθεση με το αναπηρικό κίνημα, εργάζεσαι. Ως
εργαζόμενη με αναπηρία, πως αντιμετωπίζεσαι από το εργασιακό περιβάλλον και από
τους ανθρώπους που έρχεσαι σε επαφή; Δεν είχα να κάνω ποτέ με πολλούς
συναδέλφους οπότε δεν ξέρω αν θα αντιμετώπιζα κάποιο πρόβλημα, αν και σε κάθε
κύκλο που έχω συμμετάσχει δε δέχτηκα ποτέ περίεργη αντιμετώπιση. Μπορώ να
μιλήσω μόνο για τους πολίτες που έρχονταν σε μένα για εξυπηρέτηση. Υπήρχε πολύ
μεγάλη καχυποψία ως προς το αν μπορώ να κάνω σωστά τη δουλειά μου. Παρ’ όλο που
δραστηριοποιούμουν σε μια μικρή κοινωνία, που οι περισσότεροι γνώριζαν ότι δεν
έχω νοητική βλάβη, η εικόνα μου και το ότι ξεκίνησα να δουλεύω πριν καν κλείσω
τα 22 και φαινόμουν παιδί (ήμουν παιδί τώρα που το καλοσκέφτομαι), τους έκανε
διπλά διστακτικούς. Έμπαινα κι εγώ στη διαδικασία να θέλω να αποδείξω πως δεν
είμαι διακοσμητική μέσα στην υπηρεσία και σε αυτό βοήθησε ο όγκος της δουλειάς
που ανάγκασε τον κόσμο να απευθυνθεί σε μένα. Περιττό να σου πω πως πολλοί
εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η πρόσληψή μου ήταν μια χάρη προς εμένα λόγω της
βλάβης μου. Γιατί όπως ξέρεις, όταν πετυχαίνει κάτι ένας ανάπηρος ή το πέτυχε
γιατί οι άλλοι είναι ευαισθητοποιημένοι και του κάναν τη χάρη, ή γιατί έχει δύναμη
ψυχής. Ποτέ δεν το πέτυχε επειδή κόπιασε, μελέτησε, έχει ταλέντο ή παρανόμησε.
Σε πολλές περιπτώσεις είμαι η τελευταία στο χωριό και η πρώτη στην πόλη, όσο
παράδοξο κι αν ακούγεται αυτό, όμως πλέον είναι κάτι που με διασκεδάζει. Η
συναλλαγή μου με το κοινό σε τόσο μεγάλο βαθμό μόνο καλό μου έχει κάνει, γιατί
έχω δει πως σκέφτονται οι άνθρωποι όχι μόνο σχετικά με την αναπηρία αλλά
γενικότερα. Το να εργάζεσαι είναι μια σημαντική πτυχή, που όμως δεν μπορεί
να σου δώσει την επιθυμητή ανεξαρτησία, μιας και στην Ελλάδα δεν υπάρχουν
εξειδικευμένοι επαγγελματίες φροντιστές, ούτε οικονομική ενίσχυση από το κράτος
για την πρόσληψη βοηθού. Έτσι, οι περισσότεροι άνθρωποι με αναπηρία, εργαζόμενοι
ή μη, αναγκαζόμαστε να ζούμε υπό μία ιδιότυπη εξάρτηση από τους γονείς μας. Πως
το βιώνεις εσύ αυτό στην καθημερινότητά σου; Τι να σου πω; Ότι ακούω την
γριά μάνα μου νυχθημερόν να βογκάει αδιαμαρτύρητα επειδή της έχω διαλύσει τον
σκελετό; Πέρα από το ότι αυτή η κατάσταση έχει καθορίσει τις ζωές μας, το που
ζούμε, με τι ασχολούμαστε, αντικειμενικά ρουφάω ζωτική ενέργεια από την
οικογένειά μου σαν βαμπίρ. Με τρομάζει μήπως αυτό κάποτε μου δημιουργήσει
ψυχολογικά προβλήματα, τύψεις, όταν συντελέσω κι εγώ για να πάνε στον άλλο
κόσμο. Αν και οι δικοί μου από την πλευρά τους, μου έχουν διδάξει πως η παροχή
βοήθειας είναι κάτι το αυτονόητο, που γίνεται γιατί δεν υπάρχει άλλη λύση.
Βέβαια καθώς μεγαλώνω κι εγώ κι αυτοί, αυτή η θεώρηση αλλάζει. Ήδη απασχολώ
κάποιες ώρες τρίτα άτομα στο βαθμό που το αντέχει η τσέπη μου, αλλά δεν έχει καμία
σχέση με το να έχω προσωπικούς βοηθούς. Πολλοί φοβούνται να παραδεχτούν αυτά
που λες. Αυτή είναι όμως η αλήθεια, ένας άνθρωπος με αναπηρία έχει να
αντιμετωπίσει ένα σύμπλεγμα ψυχολογικών πιέσεων, αισθανόμενος θύτης και θύμα.
Είναι οι ενοχές, νιώθοντας πως ταλαιπωρούμε την οικογένειά μας, με αποτέλεσμα
να ενοχοποιούμε τον εαυτό μας και την βλάβη μας και μέσα σε αυτήν τη δίνη της
καθημερινότητας, συχνά μας διαφεύγει ότι δεν ευθυνόμαστε εμείς και οι βλάβες
μας, αλλά η ανικανότητα της κοινωνίας και του κράτους να μας παράσχει την
απαιτούμενη υποστήριξη.
Έχω διαβάσει κατά καιρούς σε αναρτήσεις σου, για τις
«περιπέτειές» σου ταξιδεύοντας στο εξωτερικό μέσω των αεροπλάνων. Πώς είναι η
όλη διαδικασία για να οργανώσει και να πραγματοποιήσει ένα ταξίδι μία χρήστρια
αμαξιδίου; Δραματική. Δεν είμαι η πιο κατάλληλη γι’ αυτή την ερώτηση γιατί
ούτε πολλά ταξίδια έχω κάνει -έχω κάνει μόνο 6 ταξίδια- και γιατί είμαι τρομερά
γκαντέμω. Από τις 6 φορές τις 2 είχα μεγάλες ζημιές στο αμαξίδιο και είμαι και
υπερβολικά φοβητσιάρα με τις μεταφορές μου. Η διαδικασία έχει ως εξής: Πας στο
αεροδρόμιο αρκετά νωρίτερα, αφού έχεις δηλώσει πως έχεις αμαξίδιο κι ότι
χρειάζεσαι βοήθεια για την επιβίβαση και αποβίβαση (σε αυτή τη δήλωση ίσως
χρειαστεί να δώσεις μια μάχη για να αποδείξεις πως είναι ασφαλές το
ηλεκτροκίνητο αμαξίδιό σου να μεταφερθεί αεροπορικώς, ειδικά αν σε λένε Αντωνία
θα σου τύχει σίγουρα). Με το που φτάσεις δίνεις άλλη μια μάχη για να τους
πείσεις να σε αφήσουν να πας ως την πόρτα του αεροπλάνου με το δικό σου
αμαξίδιο. Στην πόρτα το αποχωρίζεσαι. Αφού κολλήσεις πάνω στο αμαξίδιο οδηγίες
για το πως να το μεταχειριστούν, σε μεταφέρουν σε ένα στενό τροχήλατο
καρεκλάκι, συνήθως χωρίς προστατευτικά πλαϊνά και σε δένουν αν λειτουργούν οι
ζώνες του (πάρε καλού κακού μαζί και μια δική σου αν δεν μπορείς να στηρίξεις
τον κορμό σου). Με αυτό το καρεκλάκι οι υπάλληλοι του αεροδρομίου σε πάνε ως το
κάθισμα του αεροπλάνου και μετά σε σηκώνουν δυο μαζί και σε τοποθετούν σε αυτό,
αν είσαι λίγα κιλά αυτό γίνεται εύκολα, έχουν εκπαιδευτεί σε τέτοιες μεταφορές
αλλά ατυχήματα μπορεί να συμβούν. Το αμαξίδιό μας το πάνε στις αποσκευές και
μετά ζούμε κάμποσες ώρες αγωνίας για το σε τι κατάσταση θα μας το παραδώσουν
στην αποβίβαση, η οποία γίνεται με τον ίδιο τρόπο με την επιβίβαση. Ξέρω πως
όλα αυτά είναι αποθαρρυντικά, γίνονται παγκοσμίως προσπάθειες να ταξιδεύουμε
καθισμένοι στα αμαξίδιά μας, αλλά προσωπικά πιστεύω πως αυτό δεν είναι εφικτό
ούτε ασφαλές. Σε κάθε περίπτωση αξίζει το ρίσκο, άλλωστε τα ταξίδια είναι περιπέτεια,
κι από την άλλη μην κρίνετε από τις δικές μου γκαντέμικες εμπειρίες. Όντως
μοιάζουν αποθαρρυντικά. Εγώ δεν έχω τολμήσει να ταξιδέψω με αεροπλάνο ακριβώς
γιατί δεν επιτρέπεται να είμαι στο αμαξίδιό μου κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Μέσα
λοιπόν από αυτές τις 6 περιπλανήσεις σου, τι αποκόμισες; Είναι στο εξωτερικό πράγματι
τόσο διαφορετικές οι συνθήκες απ’ ότι στην Ελλάδα στην αντιμετώπιση της
αναπηρίας; Είτε στις υποδομές, είτε στην κοινωνική αποδοχή; Έχω επισκεφθεί
8 πόλεις σε 5 ευρωπαϊκές χώρες. Οι υποδομές ήταν παντού καλύτερες. Υπάρχουν
πόλεις με σημαντικά προβλήματα προσβασιμότητας - ως επισκέπτης αυτά μπορείς να
εντοπίσεις, κι όχι πως είναι πραγματικά οι συνθήκες διαβίωσης. Βέβαια, λόγω
ακτιβισμού, έχω ενημέρωση και για τις επιπλέον υπηρεσίες που έχουν οι ανάπηροι
στην Ευρώπη. Πουθενά δεν είναι όλα ρόδινα, παντού υπάρχουν εμπόδια και
στερεότυπα, όμως συγκριτικά με αυτές τις χώρες, η Ελλάδα είναι σε πολύ
χειρότερη κατάσταση, κι όταν δεν έχουμε υποδομές ή υπηρεσίες είναι απόλυτα
λογικό να μην υπάρχει και κοινωνική αποδοχή, παρόλο που πιστεύω πως ο μέσος Έλληνας
θα ήταν πολύ καλύτερος σε αυτό το κομμάτι από τον μέσο ευρωπαίο. Δεν ξέρω πως
θα με αντιμετώπιζαν αν ζούσα μόνιμα σε μια απ’ αυτές τις χώρες, αυτό που ξέρω
είναι πως αυτές τις λίγες μέρες που έχω βρεθεί στο εξωτερικό έχει τύχει να με
φλερτάρουν στο δρόμο, ενώ στην Ελλάδα στο δρόμο, όχι. Άρα μάλλον έχουν μια
διαφορετική θεώρηση της αναπηρίας. Αυτό που λες για τον μέσο Έλληνα με βάζει
σε σκέψεις. Προσωπικά δεν μπορώ να το δω αυτό. Θα ακουστεί παράδοξο αλλά θεωρώ
πως ακριβώς επειδή στους Ευρωπαϊκές κουλτούρες, ειδικά στις βορειοευρωπαϊκές,
υπάρχει μια εκ φύσεως ψυχρότητα και κυνικότητα στις συμπεριφορές τους, δεν
έχουν ως αφετηρία απέναντι στον άνθρωπο με την όποια βλάβη, την λύπη ή τον
οίκτο. Μπορούν να δουν πέρα από αυτήν την ενστικτώδη ίσως αίσθηση. Στην Ελλάδα,
στη δική μας πραγματικότητα, οι ανάπηροι πρέπει να έχουν και μια ταμπέλα. Τελικά
έχουμε ειδικές ανάγκες; Ιδιαιτερότητες; Μεγαλείο ψυχής; Ειδικές ικανότητες;
Είμαστε ανέραστοι; Χαρισματικοί; Ας
αφήσουμε τον καθένα να έχει ό,τι θέλει, πραγματικά. Μπορεί ένας ανάπηρος να
έχει ειδικές ανάγκες ή ικανότητες, να είναι χαρισματικός, δυνατός, ανέραστος,
ερωτικός, μαλάκας, τίμιος, άτιμος, έξυπνος ή όχι και τόσο έξυπνος. Το λάθος
είναι να πιστεύουν πως όλοι οι ανάπηροι ή όλοι όσοι έχουν μια συγκεκριμένη
βλάβη είναι ανέραστοι ή όλοι είναι χαρισματικοί. Αυτή είναι η έννοια του
ρατσισμού. Αν και καταλαβαίνω πως ρωτάς κάτι άλλο. Το πουλάμε κι εμείς οι ίδιοι
αυτό, π.χ. είμαι χαρισματική επειδή είμαι ανάπηρη, αλλά σε μια χώρα που δεν
έχεις κάτι άλλο να πουλήσεις πουλάς τα στερεότυπα προκειμένου να γίνεις έστω κι
επιφανειακά αποδεκτός. Πάντως το αν είμαστε ανέραστοι εξαρτάται και από την
γεωγραφία απ’ ότι είδες. Συμφωνώ, κι όπως μου αρέσει να λέω, υπάρχει
μια «αγιοποίηση». Αυτό συμβαίνει πιστεύω λόγω ενός γενικότερου πλαισίου που εντάσσεται
ο άνθρωπος με την βλάβη. Είναι που θεωρείται παιδί και, ως παιδί, είναι αθώος,
τα κάνει όλα υπέροχα, φυσικά δεν μπορεί να είναι αυτάρκης και προφανώς είναι
ανέραστος. Στην απέναντι όχθη τώρα όλων αυτών, υπάρχει θεωρείς παράλληλα και ο
μισαναπηρισμός; Οι άνθρωποι γενικότερα μισούμε τους ανθρώπους, για πολλούς
λόγους, γιατί είναι καλύτεροι από μας, χειρότεροι, ομορφότεροι, ασχημότεροι,
διαφορετικοί, γιατί πιστεύουμε πως φταίνε αυτοί για τα δικά μας δεινά, γιατί
δεν έχουμε με τι άλλο να ασχοληθούμε, γιατί είναι προτιμότερο να μισήσουμε έναν
τρίτο παρά τον εαυτό μας κ.ο.κ. Σε αυτά τα πλαίσια ανθεί και ο μισαναπηρισμός.
Προσωπικά δεν έχω αισθανθεί ποτέ πως με αντιπαθεί κάποιος μόνο και μόνο επειδή
είμαι ανάπηρη, υπάρχουν κυρίως άλλοι λόγοι. Δόξα το Ιπτάμενο Μακαρανοτέρας,
υπάρχουν χιλιάδες λόγοι για να γίνω αντιπαθητική. Όμως έχω ακούσει κι έχω δει
να συμβαίνει σε άλλους οπότε πιστεύω πως υπάρχει, ίσως να έχει συμβεί και σε
μένα αλλά να μην το ερμήνευσα ως μισαναπηρισμό επειδή δεν έχω μάθει να
σκέφτομαι έτσι. Αυτό όμως που με ανησυχεί περισσότερο δεν είναι ο
μισαναπηρισμός, αλλά το μίσος του ανάπηρου για τον ίδιο του τον εαυτό και για
τη βλάβη του. Το μίσος προς τον εαυτό μας χαρακτηρίζει νομίζω τελικά όλους
τους ανθρώπους. Η ευτυχία είναι η απουσία μίσους από εμάς προς εμάς.
Κλείνοντας και ευχαριστώντας σε που λες αυτό που σκέφτεσαι, θα
σε ρωτήσω για το πλέον επίκαιρο θέμα. Πως ήταν για εσένα όλη αυτή η περίοδος
της καραντίνας λόγω του ιού Covid-19; Νομίζω πως πέρασα κι εγώ όλα τα στάδια. Οι πρώτες
μέρες ήταν παράδεισος, ήμουν σε μια φάση της ζωής μου που έτρεχα από το ένα στο
άλλο και από τη μία άκρη της Ελλάδας στην άλλη και η καραντίνα μου ήρθε κουτί.
Μετά βέβαια έζησα τον τρόμο, την πλήξη, την πιτζάμα που εναλλασσόταν με τις
φόρμες με μόνιμο αξεσουάρ τις παντόφλες. Ευτυχώς εργαζόμουν εξ αποστάσεως,
γιατί λίγο πριν την πανδημία έτυχε να αλλάξω επάγγελμα. Στην περίοδο της
καραντίνας είχαμε και τις συνεδριάσεις της ομάδας εργασίας για θεσμοθέτηση του
προσωπικού βοηθού του Υπ. Εργασίας, ήταν δηλαδή μια παραγωγική περίοδος. Μου
έλειψαν τα χόμπι μου. Αναρωτιέμαι ποιον ενδιαφέρουν όλα αυτά, τους φαν μου; Τέλος
πάντων δε βίωσα καραντίνα γιατί στο σπίτι μου ζουν και μικρά παιδιά κι έτσι ο
χρόνος πέρασε ευχάριστα.
________________
σύνδεσμοι:
Το blog της Αντωνίας Τρικαλιώτη
Η σελίδα του i-living
