Φόνος σε κοινή θέα
(γράφει ο Κωνσταντίνος Σύρμος)
Το έγκλημα της δολοφονίας, πλέον, έχει πάψει να είναι μία
πράξη που προκαλείται κυρίως από εγκληματίες και από συμμορίες, έχει πάψει να
γίνεται μόνο πίσω από κλειστές πόρτες, όπως σε περιπτώσεις ληστειών ή με
οργανωμένα χτυπήματα. Οι «νέοι» δράστες δεν καλύπτουν τα χαρακτηριστικά τους,
δεν νοιάζονται αν πιαστούν και δεν προσπαθούν να δραπετεύσουν. Η δολοφονία έχει
περάσει πλέον στην οικογένεια, στις διαπροσωπικές σχέσεις, στον/στην απλό
πολίτη και ενάντια στη γυναίκα. Η δολοφονία δεν προκύπτει πια ως πιθανή έκβαση
παράνομων ενεργειών, αλλά γίνεται κι ένας τρόπος προσωπικού ξεκαθαρίσματος − και,
μάλιστα, τελούμενου σε κοινή θέα − των μέχρι πρότινος φιλήσυχων πολιτών.
Αυτό ειδικά το σημείο, ο φόνος σε κοινή θέα, δείχνει την προσωπικότητα που
αποκτά το νέο αυτό έγκλημα. Δηλαδή την ψυχρότητα, την αδιαφορία, την απαξίωση της
ζωής του θύματος, το οποίο ο θύτης γνώριζε, μιλούσε, και συνήθως ήταν σημαντικό
κομμάτι ο ένας στη ζωή του άλλου. Αλλά ο θύτης απαξιώνει συνάμα και τη δική του
ζωή, μιας και τις περισσότερες φορές, μετά την πράξη του αυτοκτονεί.
Πέραν της χθεσινής δολοφονίας έξω από το Α.Τ., ενδεικτικά θυμάμαι
και τους δύο φονιάδες πεθερούς (όντας οι ίδιοι κακοποιητικοί προς τις συζύγους
και τις κόρες τους), που εκτέλεσαν τους γαμπρούς τους, την εκτέλεση με αφορμή
το θόρυβο στο πάρκινγκ στον Πειραιά, το έγκλημα στη Χαλκίδα στη μέση του δρόμου
από μία 39χρονη, αλλά και το τριπλό φονικό στη Γλυφάδα, με δράστη τον Αιγύπτιο
επιστάτη. Ίσως το εντονότερο δείγμα αυτής της νέας εποχής των φόνων σε κοινή
θέα και της μετατροπής των πολιτών σε αδίστακτα όντα χωρίς λογική και σκέψη, να
ήταν η δολοφονία του/της Ζακ/Zackie.
Όλα τα εγκλήματα που αναφέρθηκα, εκτός του τελευταίου, συνέβησαν μέσα σε
διάστημα λίγων μηνών. Αυτά τα εγκλήματα που μας δείχνουν την αποκτήνωση των
φιλήσυχων ανθρώπων της διπλανής πόρτας, είναι πλέον σε έξαρση. Θέτω το έγκλημα στον/στην
Ζακ/Zackie ως αρχή, μιας και κυριολεκτικά υπήρχαν κατά την τέλεσή του πολλοί
μάρτυρες, στοιχισμένοι ως κοινό, να παρακολουθούν δύο ανθρώπους να κλωτσούν και
να πατούν στο κεφάλι έναν τρίτο άνθρωπο, που βρισκόταν πεσμένος και χωρίς να αποτελεί
απειλή.
Το κοινό των εγκλημάτων δε διαφέρει από το κοινό των
κινηματογραφικών αιθουσών και παντός είδους οθονών. Μπορεί να μη βλέπουμε
ζωντανά αυτά τα εγκλήματα, αλλά κοιτάμε στην τηλεόραση ή στις οθόνες των
υπολογιστών και του κινητού, σε ασπρόμαυρους χρωματισμούς και με τους τυχόν διαλόγους
ή ανατριχιαστικές περιγραφές να κυλούν πλάι στο βίντεο, κάθε στιγμή της δολοφονίας.
Εκείνη τη στιγμή μπορεί να τρώμε, βλέποντας στην οθόνη θολωμένο ένα πτώμα και
ύστερα πάλι στιγμές λίγο πριν το φονικό, βλέπουμε το θύμα ζωντανό. Όλα
συγχέονται πια μέσα στο μυαλό μας., τα φονικά αυτά γίνονται καθημερινότητά μας όχι
μόνο λόγω συχνότητας, αλλά και γιατί τα πραγματοποιούν καθημερινοί άνθρωποι πάνω
σε καθημερινούς ανθρώπους. Αυτοί οι άνθρωποι, οι θύτες, ήταν κοινό πίσω από τις
οθόνες άλλων παρόμοιων εγκλημάτων, όπως και εμείς των δικών τους πλέον.
Τα περισσότερα από αυτά τα περιστατικά είχαν προετοιμασία
ημερών ή και εβδομάδων, δεν ήταν η έξαψη ή η παράνοια της στιγμής. Οι τιμωρίες του
νόμου και της θρησκείας δε μοιάζουν πια να λειτουργούν ως ανασταλτικοί παράγοντες.
Κι έτσι, όταν πια σκέφτεται κανείς ότι τίποτα δε μπορεί να τον προστατεύσει, γεννιέται
ένας κοινωνικός φόβος, μία ανασφάλεια πια όταν κυκλοφορείς έξω. Δεν ξέρεις σε
πιο προσωπικό δράμα θα βρεθείς μάρτυρας ή θα γίνεις ο/η πρωταγωνιστής. Δεν νιώθεις
πια ασφαλής ούτε μέσα στο πλήθος ούτε αν συνοδεύεσαι, ούτε καν έξω από ένα
Α.Τ., με ενήμερο τον φρουρό σκοπιάς αλλά και τις αστυνομικούς βάρδιας για τον
άμεσο κίνδυνο που διατρέχεις, όπως συνέβη με την Κυριακή Γρίβα, μόλις μία μέρα
πριν. Ο δολοφόνος μας πια μπορεί να είναι ένας δικός μας άνθρωπος και να γίνει ο
φόνος μας σε κοινή θέα.
Η δική μου ερμηνεία για αυτή τη νέα πραγματικότητα είναι η
ανάγκη που εκ φύσεως έχουμε όλοι για να ξεχωρίσουμε μέσα στους μικρόκοσμους μας,
και, όσο πιο μικρός αυτός μας ο κόσμος τόσο μεγαλύτερη αυτή η απομόνωση. Πότε
μπορείς να είσαι πραγματικά ξεχωριστός; Όταν κλείνεις όλους τους άλλους έξω από
εσένα, όταν όλα συμβαίνουν γύρω από εσένα, μόνο για εσένα. Οι άνθρωποι είναι
κτήμα σου, ο θόρυβος του Πάρκινγκ δημιουργείται μόνο για να ενοχλεί εσένα, δεν
επιτρέπεται να σε απολύσουν, αυτά τα αφεντικά, θα είναι μόνο τα δικά σου
αφεντικά. Κι όταν χάνεις τον έλεγχο αυτών των ανθρώπων, όταν αισθάνεσαι ότι
παραδίδουν αυτό που είχες – τους εαυτούς τους – σε κάποιον άλλον, τότε δε μένει
τίποτα άλλο για να ζεις και να περιμένεις. Δεν είσαι για τίποτα ξεχωριστός και
για κανέναν. Δεν έχεις τίποτα δημιουργήσει δικό σου, από εσένα για εσένα, από
εσένα προς τους άλλους. Όλα αυτά τα χρόνια, λοιπόν, ο ίδιος σκοτώνεις πρωτίστως
τον εαυτό σου.
