Ayn Rand: Αντικειμενισμός, η φιλοσοφία της αντικειμενικής πραγματικότητας

(απομαγνητοφώνηση/μετάφραση/επιμέλεια: Κωνσταντίνος Σύρμος)

Ερ: Κατά τη διάρκεια της ιστορίας, διάφορες πολιτικές και φιλοσοφικές κινήσεις έχουν προκύψει, αλλά οι περισσότερες από αυτές έχουν πεθάνει. Κάποιες, ωστόσο, όπως η δημοκρατία ή ο κομμουνισμός, αρπάζουν τη σκέψη και επηρεάζουν πλήρως τον κόσμο. Εδώ στις Ηνωμένες Πολιτείες, ίσως η πιο προκλητική και ασυνήθιστη νέα φιλοσοφία έχει διαμορφωθεί από μια μυθιστοριογράφο, την Άυν Ραντ. Αν θα μπορούσα να σας ζητήσω να συνοψίσετε τη φιλοσοφία σας — ξέρω ότι είναι δύσκολο — τι θα μπορούσατε να μας πείτε για τον «Ραντ-ισμό;»

Απ: Καταρχάς, δεν την αποκαλώ «Ραντ-ισμό;» και δεν μου αρέσει αυτό το όνομα. Την αποκαλώ «Αντικειμενισμό», που σημαίνει: μια φιλοσοφία βασισμένη στην αντικειμενική πραγματικότητα. Η φιλοσοφία μου βασίζεται στην έννοια ότι η πραγματικότητα υπάρχει ως αντικειμενικό απόλυτό, ότι ο ανθρώπινος νους, η λογική, είναι το μέσο με το οποίο την αντιλαμβανόμαστε και ότι ο άνθρωπος χρειάζεται μια ηθική λογικής. Είμαι, κυρίως, η δημιουργός μιας νέας ηθικής κωδικοποίησης που μέχρι τώρα θεωρούνταν αδύνατη, δηλαδή μια ηθική που δεν βασίζεται στην πίστη, που δεν βασίζεται σε αυθαίρετες επιθυμίες, στο συναίσθημα, σε αυθαίρετα διατάγματα, μυστικιστικά ή κοινωνικά. Αλλά, που βασίζεται στη λογική, σε μια ηθική που μπορεί να αποδειχθεί μέσω της λογικής, που μπορεί να αποδειχθεί ότι είναι αληθινή και αναγκαία.

Η ηθική μου βασίζεται στη ζωή του ανθρώπου ως πρότυπο αξίας∙ και επειδή ο ανθρώπινος νους είναι το βασικό μέσο επιβίωσής του ανθρώπου, θεωρώ, ότι, αν ο άνθρωπος θέλει να επιβιώσει στη γη και να ζήσει ως ανθρώπινο πλάσμα, πρέπει να θεωρεί τη λογική ως κάτι το απόλυτο. Με αυτό εννοώ, ότι πρέπει εμπράκτως να θεωρεί τη λογική ως τη μοναδική του καθοδηγητική αρχή. Και ότι πρέπει να ζει με την ανεξάρτητη κρίση του δικού του μυαλού, ότι ο υψηλότερος ηθικός σκοπός του είναι η επίτευξη της δικής του ευτυχίας και ότι δεν πρέπει ούτε να αναγκάζει άλλους ανθρώπους ούτε να δέχεται να τον αναγκάζουν — ότι ο καθένας πρέπει να ζει με τη σκέψη στον τον εαυτό του και να ακολουθεί το δικό του λογικό αυτοσυμφέρον.

Ερ: Επειδή εφαρμόζετε αυτήν τη φιλοσοφία στο μυθιστόρημά σας "Atlas Shrugged", την αποδεικνύετε σε ανθρώπινους όρους στο μυθιστόρημά σας. Θα ξεκινήσω επικαλούμενος μια κριτική για αυτό το μυθιστόρημα που δημοσιεύτηκε στο Newsweek. Έλεγε ότι θέλετε να καταστρέψετε σχεδόν κάθε θεσμό στον σύγχρονο αμερικανικό τρόπο ζωής: την εβραϊοχριστιανική θρησκεία μας, τον τροποποιημένο καπιταλισμό που ρυθμίζεται από την κυβέρνηση, την κυριαρχία της πλειοψηφίας. Άλλες κριτικές έχουν πει ότι καταφρονείτε τις εκκλησίες και την έννοια του Θεού. Οι κριτικές αυτές είναι ακριβείς;

Απ: Ναι. Συμφωνώ με τα γεγονότα αλλά όχι με τις εκτιμήσεις αυτών των κριτικών. Συγκεκριμένα, προκαλώντας τις βάσεις όλων αυτών των θεσμών, προκαλώ τον ηθικό κώδικα του αλτρουισμού, το πρόταγμα ότι το ηθικός χρέος του ανθρώπου είναι να ζει για τους άλλους, ότι ο άνθρωπος πρέπει να θυσιάζει τον εαυτό του για τους άλλους, που είναι και η ηθική της εποχής μας. Για να προκαλέσω αυτή τη βάση, προκαλώ αναγκαστικά και τους θεσμούς που αναφέρατε, που είναι αποτέλεσμα αυτής της ηθικής.

Ερ: Τι είναι η αυτοθυσία; Λέτε ότι δεν σας αρέσει ο αλτρουισμός με τον οποίο ζούμε. Σας αρέσει μια συγκεκριμένη είδους εγωιστικότητα;

Απ: Λοιπόν, το να πω ότι «δεν μου αρέσει» είναι πολύ αδύναμος όρος. Το θεωρώ κακό, και η αυτοθυσία είναι το πρόταγμα ότι ο άνθρωπος χρειάζεται να υπηρετεί τους άλλους για να δικαιολογήσει την ύπαρξή του, ότι το ηθικό του χρέος είναι να υπηρετεί τους άλλους. Αυτό είναι αυτό που πιστεύουν περισσότεροι άνθρωποι σήμερα.

Ερ: Ναι, μαθαίνουμε να προσφέρουμε φροντίδα στον συνάνθρωπό μας, να αισθανόμαστε υπεύθυνοι για την ευημερία του, να αισθανόμαστε ότι είμαστε – όπως θα μπορούσαν να πουν άτομα με βαθιά πίστη – παιδιά του Θεού και υπεύθυνοι το ένα για το άλλο. Γιατί, λοιπόν, αντιστέκεστε; Τι είναι λάθος με αυτήν τη φιλοσοφία;

Απ: Αυτό, όμως, ακριβώς, είναι που καθιστά τον άνθρωπο ένα «θυσιαστικό» ζώο. Ότι ο άνθρωπος, δηλαδή, πρέπει να εργάζεται για τους άλλους, να ασχολείται με τους άλλους ή να είναι υπεύθυνος για αυτούς. Αυτό είναι ο ρόλος ενός θυσιαστικού αντικειμένου. Εγώ, λέω, ότι ο άνθρωπος έχει δικαίωμα στην ευτυχία του και ότι πρέπει να την επιτύχει μόνος του. Δεν μπορεί να απαιτεί από τους άλλους να θυσιάσουν τις ζωές τους για να τον κάνουν ευτυχισμένο και ούτε θα έπρεπε να το επιθυμεί να θυσιαστεί για την ευτυχία των άλλων. Θεωρώ ότι ο άνθρωπος πρέπει να έχει αυτοεκτίμηση.

Ερ: Και δεν μπορεί ο άνθρωπος να έχει αυτοεκτίμηση αν αγαπά τον συνάνθρωπό του; Τι είναι λάθος στο να αγαπά κανείς τον συνάνθρωπό του; Ο Χριστός και κάθε σημαντικός ηθικός ηγέτης στην ιστορία του ανθρώπου μάς έχει διδάξει ότι πρέπει να αγαπάμε ο ένας τον άλλον. Γιατί λοιπόν αυτού του είδους η αγάπη, στο μυαλό σας είναι ανήθικη;

Απ: Είναι ανήθικη αν είναι μια αγάπη που μπαίνει πάνω από τον εαυτό μας. Είναι περισσότερο από ανήθικη, είναι αδύνατη. Διότι όταν σας ζητείται να αγαπάτε όλους αδιακρίτως — δηλαδή να αγαπάτε τους ανθρώπους χωρίς κανένα πρότυπο, να τους αγαπάτε ανεξαρτήτως εάν έχουν κάποια αξία ή αρετή, σας ζητείται να μην αγαπάτε κανέναν.

Ερ: Αλλά, κατά έναν τρόπο, στο βιβλίο σας μιλάτε για την αγάπη σαν να ήταν μια είδους επιχειρηματική συμφωνία. Δεν είναι η ουσία της αγάπης, να είναι πάνω από τον εγωισμό;

Απ: Ας το κάνω πιο συγκεκριμένο για εσάς. Τι θα σήμαινε να έχεις μια αγάπη πάνω από το αυτοσυμφέρον; Θα σήμαινε, για παράδειγμα, ότι ένας άντρας θα έλεγε στη γυναίκα του, εάν ήταν ηθικός σύμφωνα με τη συμβατική ηθική, ότι σε παντρεύομαι για τα δικό σου καλό.  Δεν έχω προσωπικό συμφέρον σε αυτό, αλλά είμαι τόσο μη εγωιστής, που σε παντρεύομαι μόνο για το καλό σου. Θα άρεσε σε οποιαδήποτε γυναίκα αυτό;

Ερ: Θα έπρεπε οι σύζυγοι, και οι δύο, Άυν, να κάνουν λογαριασμό στο τέλος της ημέρας και να πουν: «Την αγαπώ αν έχει κάνει αρκετά για εμένα σήμερα ή με αγαπάει αν έχω εκτελέσει σωστά τα καθήκοντά μου;»

Απ: Ω, όχι, με παρεξήγησες. Έτσι δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται η αγάπη. Θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται σαν μια επιχειρηματική συμφωνία, αλλά κάθε επιχείρηση πρέπει να έχει τους δικούς της όρους και το δικό της «ειδικό» νόμισμα. Και στην αγάπη το νόμισμα είναι η αρετή. Αγαπάτε τους ανθρώπους όχι για αυτό που κάνετε γι' αυτούς ή αυτό που κάνουν για σας. Τους αγαπάτε για τις αξίες τους, τις αρετές τους, το πως έχουν διαμορφώσει τον δικό τους χαρακτήρα. Δεν αγαπάτε χωρίς αιτία. Δεν αγαπάτε όλους αδιακρίτως. Αγαπάτε μόνο εκείνους που το αξίζουν.

Ερ: Και τι γίνεται αν ένας άντρας είναι αδύναμος ή μια γυναίκα είναι αδύναμη, τότε είναι πέρα από την αγάπη;

Απ: Σίγουρα δεν την αξίζει, σίγουρα είναι πέρα από αυτήν. Μπορεί πάντα να το διορθώσει. Ο άνθρωπος έχει ελεύθερη βούληση. Εάν ο άνθρωπος θέλει αγάπη, πρέπει να διορθώσει τις αδυναμίες του ή τα ελαττώματά του, και μπορεί, μετά, να την αξίζει. Αλλά δεν μπορεί να περιμένει να κερδίσει, αυτό για το οποίο δεν έχει μοχθήσει, ούτε στην αγάπη ούτε στα χρήματα ούτε στη ύλη, ούτε στο πνεύμα. Είναι δυνατό για όλους, το να χτίσουν έναν άξιο εαυτό και αυτό είναι όλο που προσφέρει η ηθική μου, έναν τρόπο να γίνουν άξιοι να αγαπηθούν, αν και δεν είναι αυτό το πρωταρχικό μου κίνητρο.

Ερ: Πως μεταφράζεται η φιλοσοφία σας στον κόσμο της πολιτικής; Μία από τις κύριες επιτυχίες αυτής της χώρας τα τελευταία 20 χρόνια ειδικότερα — νομίζω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι συμφωνούν — είναι η σταδιακή αύξηση της κοινωνικής, προστατευτικής νομοθεσίας, βασισμένης στην ηθική αρχή ότι είμαστε οι φύλακες του αδελφού μας. Πως νιώθετε για τις πολιτικές τάσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, στον δυτικό κόσμο;

Απ: Νιώθω όπως ο καθένας, αλλά πιο συνειδητά. Νομίζω ότι είναι τρομερό, ότι βλέπετε την καταστροφή παντού γύρω σας και ότι κινείστε προς την ολική καταστροφή, εκτός και αν, όλες αυτές οι έννοιες του κράτους πρόνοιας ανατραπούν και απορριφθούν. Ακριβώς αυτές οι τάσεις που φέρνουν τον κόσμο σε καταστροφή, γιατί τώρα κινούμαστε προς τον πλήρη κολεκτιβισμό ή σοσιαλισμό. Ένα σύστημα υπό το οποίο όλοι είναι υπόδουλοι όλων και κινούμαστε προς εκεί μόνο εξαιτίας της αλτρουιστικής μας ηθικής.

Ερ: Ναι, αλλά λέτε ότι όλοι είναι υπόδουλοι όλων, ωστόσο αυτό έγινε δημοκρατικά, Άυν. Ένας ελεύθερος λαός σε μια ελεύθερη χώρα ψήφισε για αυτού του είδους την κυβέρνηση, ήθελε αυτού του είδους τη νομοθεσία. Αντιτίθεστε στη δημοκρατική διαδικασία;

Απ: Αντιτίθεμαι στην ιδέα ότι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να ψηφίζουν για τα πάντα. Το παραδοσιακό αμερικανικό σύστημα ήταν ένα σύστημα που βασιζόταν στην ιδέα ότι η πλειοψηφία θα επικρατεί μόνο στα δημόσια ή πολιτικά θέματα. Και ότι αυτό περιοριζόταν από αναπόσπαστα ατομικά δικαιώματα. Επομένως, δεν πιστεύω ότι μια πλειοψηφία μπορεί να ψηφίσει για τη ζωή ενός ανθρώπου ή την περιουσία του ή την ελευθερία του. Επομένως, δεν πιστεύω ότι εάν μια πλειοψηφία ψηφίζει ένα θέμα, αυτό καθιστά το θέμα σωστό. Δεν το καθιστά σωστό.

Ερ: Καλά, τότε πώς καταλήγουμε στη δράση; Πως πρέπει να καταλήγουμε στη δράση;

Απ: Με εθελοντική συναίνεση, εθελοντική συνεργασία ελεύθερων ανθρώπων, χωρίς εξαναγκασμό.

Ερ: Και πώς οι ηγέτες μας — πως καταλήγουμε στο ποιοι θα αναλάβουν την ηγεσία μας; Ποιοι εκλέγονται, ποιοι διορίζονται;

Απ: Ολόκληρος ο λαός εκλέγει. Δεν υπάρχει κάτι λάθος με τη δημοκρατική διαδικασία στην πολιτική. Φθάνουμε σε αυτήν με τον τρόπο που φθάσαμε μέσω του Αμερικανικού Συντάγματος όπως ήταν παλιά. Με τη συνταγματική διαδικασία, όπως την είχαμε, οι άνθρωποι εκλέγουν τους αξιωματούχους, αλλά οι εξουσίες των αξιωματούχων, οι εξουσίες της κυβέρνησης, είναι αυστηρά περιορισμένες. Δεν θα έχουν το δικαίωμα να ασκήσουν βία ή εξαναγκασμό κατά οποιουδήποτε πολίτη, εκτός αν είναι εγκληματίας. Εκείνοι που έχουν ασκήσει βία, θα τιμωρούνται με βία και αυτό είναι το μόνο σωστό καθήκον της κυβέρνησης. Αυτό που δεν θα επιτρέπαμε στην κυβέρνηση, είναι να ασκήσει βία εναντίον ανθρώπων που δεν έχουν προκαλέσει κακό σε κανέναν, που δεν έχουν εξαναγκάσει κανέναν. Δεν θα δίναμε στην κυβέρνηση ή στην πλειοψηφία ή σε οποιαδήποτε μειοψηφία, το δικαίωμα να πάρει τη ζωή ή την περιουσία άλλων. Αυτό ήταν το αρχικό αμερικανικό σύστημα.

Ερ: Όταν είπατε, «να πάρει την περιουσία άλλων», φαντάστηκα ότι εννοείται τους φόρους. Πιστεύετε ότι δεν πρέπει να υπάρχει δικαίωμα της κυβέρνησης να επιβάλλει φόρους. Πιστεύετε ότι δεν πρέπει να υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως νομοθεσία για την πρόνοια, αποζημίωση ανεργίας, οικονομικών ρύθμισεων κατά τις περιόδους κρίσης, ορισμένα είδη ελέγχου ενοικίου και παρόμοια πράγματα.

Απ: Σωστά. Αντιτίθεμαι σε όλες τις μορφές ελέγχου. Είμαι υπέρ μιας απόλυτης οικονομίας laissez-faire (μτφ:  ένα οικονομικό σύστημα όπου οι συναλλαγές μεταξύ ιδιωτών δεν επηρεάζονται από την κρατική παρέμβαση όπως νομοθεσίες, προνόμια, δασμολόγια ή διατιμήσεις, και επιχορηγήσεις. Η φράση laissez-faire είναι μέρος μιας μεγαλύτερης γαλλικής φράσης που μεταφράζεται ως «αφήστε το/τα ελεύθερα).

Επιτρέψτε μου να το θέσω συνοπτικά. Είμαι υπέρ του διαχωρισμού του κράτους και της οικονομίας. Όπως είχαμε διαχωρισμό του κράτους και της εκκλησίας, που οδήγησε σε ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ διαφορετικών θρησκειών, μετά από μια περίοδο θρησκευτικών πολέμων, το ίδιο ισχύει και για την οικονομία. Εάν διαχωρίσετε την κυβέρνηση από την οικονομία, εάν δεν ρυθμίσετε την παραγωγή και το εμπόριο, θα έχετε ειρηνική συνεργασία και αρμονία και δικαιοσύνη μεταξύ των ανθρώπων.

Ερ: Είστε σίγουρα αρκετά καταρτισμένη, πολιτικός επιστήμονας, ώστε να γνωρίζετε ότι ορισμένα κινήματα προκαλούν νέα κινήματα ως αντίδραση. Το εργατικό κίνημα, για παράδειγμα, την νομοθεσία της κοινωνικής πρόνοιας προστασία. Αυτά δεν φύτρωσαν ξαφνικά από το κεφάλι κάποιου, από το τίποτα. Αυτό ήταν μια αντίδραση σε ορισμένες κακομεταχειρίσεις που λάμβαναν χώρα, Ayn;

Απ: Όχι πάντα. Ουσιαστικά, αναπτύχθηκε από την ίδια πηγή με τις κακομεταχειρίσεις, αν με τον όρο «κακομεταχειρίσεις» εννοείτε τη νομοθεσία που, αρχικά, είχε θεσπιστεί για να βοηθήσει τους βιομηχάνους, που ήταν ήδη μια παραβίαση της πλήρους ελεύθερης επιχειρηματικότητας. Αν μετά, ως αντίδραση, οι εργατικοί ηγέτες, συνεργάστηκαν για να ξεκινήσουν μία νομοθεσία που θα βοηθήσει τους εργαζόμενους, αυτή τότε είναι μια δράση παραγόμενη από την ίδια αρχή. Δηλαδή, όλα τα μέρη συμφωνούν ότι είναι σωστό για το κράτος να νομοθετεί υπέρ της μιας ή της άλλης οικονομικής ομάδας. Αυτό που λέω είναι ότι κανένας δεν πρέπει να έχει το δικαίωμα, ούτε οι εργοδότες ούτε οι εργαζόμενοι, να χρησιμοποιούν τον εξαναγκασμό και τη βία του κράτους για τα δικά τους συμφέροντα.

Ερ: Όταν υποστηρίζετε μια εντελώς ανεξέλεγκτη οικονομική ζωή στην οποία κάθε άνθρωπος εργάζεται για το δικό του κέρδος, ζητάτε κατά κάποιον τρόπο μια κοινωνία που θα είναι «ανθρωποφαγική», μια κοινωνία όπου κυριαρχεί ο νόμος του ισχυρότερου. Ένας από τους κύριους λόγους για την ανάπτυξη των ελέγχων από το κράτος ήταν να πολεμήσει τους οικονομικούς βαρόνους, να αντιμετωπίσει το laissez-faire, το οποίο οι ίδιοι οι άνθρωποι που θα πρέπει να θαυμάζετε περισσότερο, Ayn, οι σκληροί βιομήχανοι, οι επιτυχημένοι άνθρωποι, χρησιμοποίησαν με στρεβλό τρόπο την εξουσία τους. Ισχύει αυτό;

Απ: Όχι, δεν ισχύει. Αυτή η χώρα δεν δημιουργήθηκε από οικονομικούς βαρόνους, αλλά από ανεξάρτητους ανθρώπους, από βιομήχανους που επιτυγχάνουν με βάση την ικανότητά τους. Λέγοντας «ικανότητα» εννοώ χωρίς πολιτική βία, βοήθεια ή εξαναγκασμό. Αλλά, ταυτόχρονα, υπήρχαν άνθρωποι, βιομήχανοι, που χρησιμοποίησαν την εξουσία του κράτους ως ένα όπλο για να τους βοηθήσει απέναντι στους ανταγωνιστές τους. Ήταν οι αρχικοί κολεκτιβιστές. Σήμερα, οι φιλελεύθεροι πιστεύουν ότι θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ο ίδιος εξαναγκασμός εναντίον των βιομηχάνων προς όφελος των εργαζομένων, αλλά το βασικό ερώτημα είναι: «Θα έπρεπε να υπάρχει εξαναγκασμός;» Και οι κανονισμοί δημιουργούν οικονομικούς βαρώνους, δημιουργούν κεφάλαιο με τη βοήθεια του κράτους, που είναι το χειρότερο όλων των οικονομικών φαινομένων.

Ερ: Άυν, πιστεύω ότι θα συμφωνήσετε μαζί μου όταν πω ότι δεν έχετε και πολύ σεβασμό για την κοινωνία στην οποία εσείς και εγώ ζούμε αυτή τη στιγμή. Πιστεύετε ότι κατευθυνόμαστε προς τα κάτω αρκετά γρήγορα. Προβλέπετε δικτατορία και οικονομική καταστροφή για τις Ηνωμένες Πολιτείες, αν συνεχίσουμε με την τρέχουσα πορεία μας;

Απ: Αν η τρέχουσα κολεκτιβιστική τάση συνεχιστεί, αν η τρέχουσα φιλοσοφία αντίθεσης στη λογική συνεχιστεί, ναι, αυτή είναι η πορεία που πηγαίνει η χώρα. Αλλά δεν πιστεύω στον ιστορικό ντετερμινισμό και δεν πιστεύω ότι οι άνθρωποι πρέπει να ακολουθήσουν αυτόν τον δρόμο. Ο άνθρωπος έχει την ελεύθερη βούληση να επιλέξει και να σκεφτεί. Εάν αλλάξουν τη σκέψη τους, δεν χρειάζεται να πάμε προς τη δικτατορία.

Ερ: Ναι, αλλά πώς περιμένετε να αντιστρέψετε αυτήν την τάση, όταν, όπως είπαμε, η χώρα διοικείται από την πλειοψηφία μέσω της ψήφου και αυτή η πλειοψηφία φαίνεται να προτιμά να ψηφίσει υπέρ της τροποποιημένης κρατικής πρόνοιας;

Απ: Ω, δεν το πιστεύω αυτό. Ξέρετε καλά όσο και εγώ ότι η πλειοψηφία σήμερα δεν έχει επιλογή. Στην πλειοψηφία ποτέ δεν προσφέρθηκε μια επιλογή ανάμεσα στο κράτος ελέγχου και την ελευθερία.

Ερ: Πως εξηγείτε το γεγονός ότι η σχεδόν κυριαρχική πλειοψηφία των ανθρώπων, που θεωρούνται ως οι ηγέτες μας, οι κορυφαίοι δηλαδή διανοητές και βιομήχανοι μας, αυτούς τους άντρες που φαίνεται ότι θαυμάζετε περισσότερο, Ayn, τους ανθρώπους με τη δύναμη και τα χρήματα, υποστηρίζουν τον τροποποιημένο καπιταλισμό που έχουμε σήμερα;

Απ: Συμβαίνει γιατί είναι ένα ζήτημα διανόησης. Εφόσον όλοι πιστεύουν στον κολεκτιβισμό, υποστηρίζουν τον κολεκτιβισμό, αλλά στην πλειοψηφία των ανθρώπων δεν έχει δοθεί ποτέ η επιλογή. Ξέρετε ότι και οι δύο κόμματα σήμερα υποστηρίζουν τον σοσιαλισμό, στην πραγματικότητα, τον κρατικό έλεγχο και δεν υπάρχει κόμμα, δεν υπάρχουν φωνές που να προσφέρουν μια πραγματική, υπέρ-καπιταλιστική, ελεύθερη οικονομία και τον ατομικισμό. Αυτό, δηλαδή, που χρειάζεται αυτή η χώρα σήμερα.

Ερ: Δεν είναι πιθανό ότι όλοι – εμείς όλοι – πιστεύουμε σε αυτό επειδή είμαστε βασικά μοναχικά άτομα και κατανοούμε ότι βασικά είμαστε οι εδώ ο ένας για τον άλλο;

Απ: Δεν θα μπορούσατε να πείτε ότι πραγματικά το κατανοείτε αυτό, επειδή δεν υπάρχει τρόπος να το δικαιολογήσετε. Κανείς δεν έχει ποτέ έναν σοβαρό λόγο προς το γιατί οι άνθρωποι θα έπρεπε να είναι εδώ ο ένας για τον άλλο και έχετε δει όλα τα παραδείγματα ήδη επί αυτού και βλέπετε όλα τα παραδείγματα γύρω σας, των ανθρώπων που χάνουν από την προσπάθεια να είναι εδώ ο ένας για τον άλλο.

Ερ: Δεν έχετε πίστη σε τίποτα. Μόνο στο μυαλό σας.

Απ: Πίστη, όχι. Αυτό δεν είναι πίστη. Αυτό είναι μια πεποίθηση. Ναι, δεν έχω καθόλου πίστη. Έχω μόνο πεποιθήσεις.

Ερ: Ποια είστε, Ayn Rand; Όταν το λέω αυτό, εννοώ ότι θα ήθελα να μάθω κάτι από το βιογραφικό σας.  Έχετε μία προφορά η οποία είναι;

Απ: Ρωσική. Γεννήθηκα στη Ρωσία και ήρθα εδώ πριν από περίπου 30 χρόνια.

Ερ: Και από που προέρχεται αυτή η φιλοσοφία σας;

Απ: Από τον ίδιο μου τον νου, με τη μοναδική αναγνώριση που οφείλω να κάνω στον Αριστοτέλη, ο οποίος είναι ο μόνος φιλόσοφος που με επηρέασε ποτέ. Το υπόλοιπο της φιλοσοφίας μου το δημιούργησα εγώ η ίδια.

Ερ: Οι γονείς σας, πέθαναν στη Ρωσία ή ήρθαν εδώ στις Ηνωμένες Πολιτείες;

Απ: Όχι, ήρθα εδώ μόνη και δεν έχω τρόπο να μάθω αν πέθαναν ή όχι.

Ερ: Είστε παντρεμένη;

Απ: Ναι. Ο σύζυγός μου είναι καλλιτέχνης. Το όνομά του είναι Frank O'Connor, όχι ο συγγραφέας, ζωγραφίζει.

Ερ: Ζει από τη ζωγραφική του;

Απ: Πρόσφατα ξεκίνησε να μελετά τη ζωγραφική. Ήταν σχεδιαστής πριν.

Ερ: Υποστηρίζεται στις προσπάθειές του από το κράτος; Υποστηρίζεται από εσάς για την ώρα;

Απ: Σίγουρα όχι από το κράτος. Υποστηρίζεται από τη δική του προηγούμενη δουλειά. Από μένα θα υποστηριζόταν αν ήταν απαραίτητο, αλλά δεν είναι ακριβώς απαραίτητο.

Ερ: Και δεν υπάρχει αντίφαση εδώ, στο ότι τον βοηθάτε;

Απ: Όχι, επειδή, βλέπετε, είμαι εγώ ερωτευμένη μαζί του εγωιστικά. Είναι στο δικό μου συμφέρον να τον βοηθήσω αν το χρειαστεί ποτέ. Δεν θα το αποκαλούσα αυτό θυσία, επειδή νιώθω εγωιστική ευχαρίστηση γι' αυτό.

Ερ: Ας θέσω ένα συγκεκριμένο παράδειγμα. Υποθέστε ότι στο σύστημά σας, της αυτάρκειας, μια εταιρεία θα αποκτήσει τον έλεγχο επάνω σε ένα ζωτικό προϊόν ή μία σημαντική πρώτη ύλη, όπως ουράνιο για παράδειγμα – που θα μπορούσε να είναι κρίσιμο για την εθνική άμυνα – και μετά να αρνηθεί να το πουλήσει στην κυβέρνηση. Τι θα γινόταν τότε;

Απ: Σε ένα ελεύθερο σύστημα, κανείς δεν θα μπορούσε να αποκτήσει μονοπώλιο σε οτιδήποτε. Αν ρίξετε μια ματιά στην οικονομία και στην οικονομική ιστορία, θα ανακαλύψετε ότι όλα τα μονοπώλια έχουν δημιουργηθεί με τη βοήθεια του κράτους, με τη βοήθεια παραχωρήσεων, επιδοτήσεων ή κάθε είδους προνομίων του κράτους. Σε ελεύθερο ανταγωνισμό, κανείς δεν θα μπορούσε να αποκλείσει την αγορά ενός αναγκαίου προϊόντος.

Ερ: Αyn, ας πούμε ότι υπάρχει μία κοίτη – η ιστορία εδώ με υποστηρίζει – ότι υπάρχει μια κοίτη ουρανίου στο Νεβάδα, είναι η μόνη στις Ηνωμένες Πολιτείες και είναι η μοναδική πρόσβασή μας σε αυτήν, και για τη αυτοάμυνά μας τη χρειαζόμαστε. Αν ας πούμε ήμασταν στη Σοβιετική Ένωση, λοιπόν, το κράτος θα ήταν σε θέση να το επιτάξει αυτό. Και αν ένας περίεργος άνθρωπος, με περίεργες πεποιθήσεις, αποκτούσε τον έλεγχο αυτού του ουρανίου και έλεγε: «Δεν θα πουλήσω αυτό το ουράνιο στην κυβέρνησή μου». Δεν θα έπρεπε να μπορεί να εξαναγκαστεί από την κυβέρνηση, σύμφωνα με τη φιλοσοφία σας, να πουλήσει αυτό το ουράνιο;

Απ: Ναι, αλλά καταλαβαίνετε ότι θέτετε ένα αδύνατο σενάριο. Δηλαδή, αν μιλάτε για οποιοδήποτε φυσικό πόρο, που είναι ζωτικά αναγκαίος, δεν θα μπορούσε να ήταν τόσο ζωτικά αναγκαίος, αν ήταν τόσο σπάνιος. Να ήταν τόσο σπάνιος ώστε ένας άνθρωπος να μπορεί να τον ελέγχει όλον. Όσο υπάρχει – χρησιμοποιώ το παράδειγμά σας – αν ένας φυσικός πόρος υπάρχει σε περισσότερα από ένα μέρη στον κόσμο, τότε κανένας άνθρωπος δεν θα μπορούσε να τον ελέγξει.

Ερ: Λοιπόν, ας πάρουμε ένα άλλο παράδειγμα. Πως χτίζουμε δρόμους, υγειονομικές εγκαταστάσεις, νοσοκομεία, σχολεία; Αν δεν επιτρέπεται στην κυβέρνηση να εξαναγκάζει – αν μπορούμε να το πούμε έτσι – διά της ψήφου, τη φορολόγηση, θα πρέπει να βασιστούμε στη θεωρία: trickle-down, την αρχή του noblesse oblige, του μεγαλοδωρητισμού.

Απ: Θα σας απαντήσω με μια ερώτηση. Ποιος πληρώνει για όλα αυτά; Όταν παραδέχεστε ότι θέλετε να πάρετε χρήματα με τη βία από κάποιον και με ρωτάτε πως θα χτίσουμε νοσοκομεία ή δρόμους, τότε παραδέχεστε, επίσης, ότι κάποιος παράγει τα χρήματα, τον πλούτο, που θα κάνει εφικτούς αυτούς τους δρόμους. Τώρα, δεν έχετε το δικαίωμα να πείτε στον άνθρωπο που παρήγαγε τον πλούτο, με ποιον τρόπο θέλετε να τον ξοδέψει. Αν χρειάζεστε τα χρήματά του, μπορείτε να τα αποκτήσετε μόνο με την εθελοντική συναίνεσή του.

Ερ: Και πιστεύετε στην τελική καλή θέληση όλων των ανθρώπων, ή τουλάχιστον των κορυφαίων αυτών επιχειρηματιών, που πιστεύετε ότι θα προσφέρουν με ευχαρίστηση τα χρήματά τους;

Απ: Δεν απαιτείται καλή θέληση, μόνο αυτοσυμφέρον. Πιστεύω στους ιδιωτικούς δρόμους, τα ιδιωτικά ταχυδρομεία, τα ιδιωτικά σχολεία.

Ερ: Όταν η βιομηχανία ανατρέπεται προσωρινά και υπάρχει ανεργία, μαζική ανεργία, δεν πρέπει να μας επιτραπεί να λάβουμε ασφάλιση ανεργίας. Η κοινωνική ασφάλιση δεν είναι απαραίτητη. Θα βασιστούμε στο αυτοσυμφέρον αυτών των φωτισμένων βιομηχάνων, που εσείς θαυμάζετε τόσο, για να φροντίσουν για τα πράγματα, όταν η οικονομία χρειάζεται λίγη ενίσχυση και υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι άνεργοι;

Απ: Μελετήστε την οικονομία. Μια ελεύθερη οικονομία δεν θα καταρρεύσει. Όλες οι οικονομικές υφέσεις προκαλούνται από παρεμβάσεις του κράτους, και η θεραπεία που προτείνεται πάντα ως τώρα, είναι να πάρεις κι άλλο από το δηλητήριο που προκάλεσε την καταστροφή. Η οικονομική ύφεση δεν είναι αποτέλεσμα μιας ελεύθερης οικονομίας.