📁 Ανακάλυψε τα βασικά μας θέματα

Πρώιμα σημάδια αυτισμού και πότε να ζητήσεις διάγνωση

 

Από την παρατήρηση, στη διάγνωση του αυτισμού

(γράφει ο Φώτης Κανταρτζόγλου)

Το «Φάσμα του Αυτισμού», ένας όρος που ακούμε όλο και πιο συχνά! Η διάγνωση, η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κόσμου γύρω από αυτό το θέμα έχουν γίνει πιο έντονες τα τελευταία χρόνια. Πολλοί γονείς μικρών παιδιών ανησυχούν για το αν το παιδί τους μπορεί να έχει κάποια στοιχεία που σχετίζονται με το αυτιστικό φάσμα.

Αλλά τι είναι τελικά το φάσμα του αυτισμού και ποια είναι τα βασικά του χαρακτηριστικά; Είναι μία αναπτυξιακή διαταραχή με την οποία γεννιέται κάποιος/α. Δεν είναι κάτι που αποκτά στην πορεία της ζωής του. Δηλαδή δεν «παθαίνει» κανείς αυτισμό.

Οι άνθρωποι που βιώνουν το Φάσμα δυσκολίες στην επικοινωνία, στο πλαίσιο της νευροαναπτυξιακής ποικιλομορφίας, στην κοινωνικότητα, στην επαφή με άλλους ανθρώπους, είτε είναι συνομήλικοι είτε ενήλικες. Κάποιες φορές υπάρχουν και μαθησιακές δυσκολίες ή καθυστέρηση στην ανάπτυξη, ενώ άλλα παιδιά μπορεί να δείχνουν ιδιαίτερο ταλέντο σε συγκεκριμένους τομείς, όπως η μουσική ή η ζωγραφική. Κάθε παιδί είναι διαφορετικό.

Οι πρώτες ενδείξεις του αυτισμού μπορούν να φανούν ήδη από την ηλικία των δύο ετών, και σε μερικές περιπτώσεις ακόμη νωρίτερα. Όμως, μερικά παιδιά δεν δείχνουν ξεκάθαρα σημάδια ή λειτουργούν πιο κοντά στον αναμενόμενο για την ηλικία τους τρόπο, οπότε η διάγνωση γίνεται αργότερα, ακόμη και όταν πάνε σχολείο.

Ορισμένα σημεία που μπορεί να παρατηρήσει ένας γονιός είναι: ότι το παιδί δεν κοιτάζει εύκολα στα μάτια, δεν ανταποκρίνεται όταν το φωνάζουν με το όνομά του, δεν δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να παίξει ή να μιλήσει με άλλους, ακόμα και με την ίδια του την οικογένεια. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να κάνει συνέχεια τις ίδιες κινήσεις ή να έχει έντονη αντίδραση σε φώτα, ήχους ή αγγίγματα λόγω αισθητηριακής υπερευαισθησίας.

Αν οι γονείς εντοπίσουν κάτι από τα παραπάνω, το πρώτο που πρέπει να κάνουν είναι να επισκεφθούν έναν παιδίατρο με εμπειρία στην ανάπτυξη των παιδιών. Εκείνος μπορεί να δει αν υπάρχει λόγος να προχωρήσουν σε περισσότερες εξετάσεις. Εναλλακτικά, μπορούν να απευθυνθούν και σε παιδοψυχίατρο, που θα κάνει παρόμοιο έλεγχο για να διαπιστωθεί αν το παιδί αναπτύσσεται φυσιολογικά ή χρειάζεται κάποια στήριξη.

Περισσότερα άρθρα για την Αναπηρία:

    Αν μετά την εξέταση διαπιστωθεί ότι υπάρχουν σημάδια αυτισμού, τότε είναι πολύ σημαντικό να ξεκινήσει όσο πιο γρήγορα γίνεται η πρώιμη παρέμβαση. Όσο νωρίτερα ξεκινήσει η βοήθεια, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να ενισχυθούν οι δυσκολίες που υπάρχουν.

    Η πρώιμη παρέμβαση μπορεί να περιλαμβάνει συνεδρίες με ψυχολόγο, για να δουλέψει το παιδί ένα πρόγραμμα ειδικά φτιαγμένο για τις ανάγκες του, λογοθεραπεία για να βελτιωθεί η επικοινωνία του, και εργοθεραπεία για να δυναμώσουν δεξιότητες της καθημερινότητας. Συνήθως, μετά τα τέσσερα χρόνια μπορεί να χρειαστεί και ειδικός παιδαγωγός, αν υπάρχουν θέματα που σχετίζονται με το σχολείο. Αλλά και αυτό εξαρτάται από το κάθε παιδί.

    Οι γονείς μπορούν να απευθυνθούν στα Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα της περιοχής τους για να κλείσουν ραντεβού. Εκεί μπορεί να γίνει η διάγνωση και να εγκριθούν οι θεραπείες που χρειάζεται το παιδί. Το κράτος, αν και δεν καλύπτει όλο το κόστος, επιστρέφει ένα μέρος των χρημάτων για κάθε συνεδρία. Έτσι, οι γονείς έχουν τη δυνατότητα να διαλέξουν οι ίδιοι τους ειδικούς που θα συνεργαστούν με το παιδί τους.

    Είναι πολύ σημαντικό να μην υπάρξει καθυστέρηση. Όσο νωρίτερα ξεκινήσει η βοήθεια, τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα. Αν περιμένουμε πολύ, το παιδί χάνει χρόνο που δεν μπορεί να αναπληρωθεί εύκολα.

    Επίσης, είναι καλό οι γονείς να μην συγκρίνουν το παιδί τους με άλλα παιδιά, ούτε να βασίζονται σε γνώμες ανθρώπων που δεν έχουν σχέση με το θέμα. Όσο καλή πρόθεση κι αν έχουν, μπορεί να μπερδέψουν ή και να αποθαρρύνουν τους γονείς. Αυτό που χρειάζεται είναι σωστή ενημέρωση και καθοδήγηση από ειδικούς.

    Πρέπει να θυμόμαστε ότι καμία περίπτωση δεν είναι ίδια με την άλλη. Δεν έχουν όλα τα παιδιά τα ίδια συμπτώματα ή τις ίδιες ανάγκες, ούτε χρειάζονται την ίδια μορφή βοήθειας. Μπορεί κάποια στοιχεία να είναι κοινά, αλλά το πόσο έντονα είναι και πόσο επηρεάζουν την καθημερινότητα διαφέρει από παιδί σε παιδί.

    Η σωστή ενημέρωση, η έγκαιρη διάγνωση αυτισμού μπορεί να οδηγήσει σε αποτελεσματικότερη στήριξη και φροντίδα που θα προσαρμοστούν στις ανάγκες του κάθε παιδιού και μπορούν να αλλάξουν τη ζωή του. Το ίδιο ισχύει και για την οικογένεια. Η βοήθεια υπάρχει, αρκεί να την αναζητήσουμε εγκαίρως, με αγάπη και αποφασιστικότητα.

    Και κάτι ακόμη…

    Όταν μιλάμε για τον αυτισμό, είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως δεν είναι το παιδί που «δεν ταιριάζει» στον κόσμο, είναι ο κόσμος που δεν έχει μάθει να χωρά και να σέβεται τη διαφορετικότητα. Πολλές από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά στο φάσμα δεν προέρχονται μόνο από τα ίδια, αλλά και από το πώς είναι φτιαγμένα τα σχολεία, οι δημόσιοι χώροι, η καθημερινότητά μας.

    Όσο πιο πολύ μαθαίνουμε να προσαρμόζουμε το περιβάλλον ‒ και όχι να προσπαθούμε να αλλάξουμε τα παιδιά ‒ τόσο πιο κοντά θα φτάνουμε σε μια κοινωνία που δεν αποκλείει, αλλά αγκαλιάζει. Γιατί το σημαντικό δεν είναι να «διορθώσουμε» το παιδί, αλλά να του δώσουμε τον χώρο και τον χρόνο να είναι ο εαυτός του, μαζί με την οικογένειά του – γιατί η σχέση οικογένεια και αυτισμός είναι αμοιβαία δυναμική.
    _______

    Φώτης Κανταρτζόγλου, Καθηγητής Ειδικής Αγωγής
    Εργαστήρι Ειδικής Αγωγής

     

    Σχόλια

    Δημοσίευση σχολίου